Od około trzech dekad zainteresowanie piłką nożną znacznie wzrasta nie tylko w Europie, ale i na całym świecie. Wzrost ten jest szczególnie atrakcyjny dla bogatych biznesmenów, którzy coraz częściej zostają właścicielami europejskich klubów. Jeśli potencjalny inwestor znajdzie właściwy zespół to od razu dokonuje przejęcia w odpowiednim dla siebie momencie. Staje się wówczas członkiem coraz szerszego, lecz nadal elitarnego grona posiadaczy klubu piłkarskiego. Zmiany właścicielskie to nowy, lecz bardzo istotny trend w środowisku piłkarskim.
Właściciele traktują posiadanie własnej drużyny jak swoiste trofeum. Tak długo, jak klub piłkarski prezentuje odpowiedni poziom sportowy, tak długo utrzymuje lub nawet zwiększa swoją wartość. Istnieje wiele różnych rodzajów właścicieli klubów piłkarskich. Wymienić można między innymi znanych lokalnych biznesmenów, zagranicznych miliarderów, firmy private equity oraz nawet grupy kibiców.
W ostatnim czasie większość podmiotów zainteresowanych przejęciami pochodzi z rozwijających się rynków piłkarskich. Należą do nich Chiny, Stany Zjednoczone i kraje Bliskiego Wschodu. Motywacje inwestorów z tych różnych rynków są bardzo zróżnicowane. Znaczenie stworzenia rzetelnego projektu inwestycyjnego i przeprowadzenia należytej analizy przed zakupem nigdy nie było ważniejsze niż teraz. Mimo to, niektóre grupy inwestycyjne pomijają te ważne kroki. Jednak każdy wyrafinowany inwestor podchodzi do zakupu klubu piłkarskiego w taki sam sposób, jak poza światem sportu.
Główne założenia zmian właścicielskich
Poszczególne projekty inwestycyjne różnią się w zależności od wielkości klubu, infrastruktury, cech rynku i motywacji potencjalnej grupy właścicielskiej do przejęcia. Z tego powodu kluczowa jest potrzeba posiadania szczegółowego planu rozwoju całego przedsiębiorstwa, jakim niewątpliwie są obecne drużyny piłkarskie.
Oczywiście zmiany właścicielskie wiążą się z pewnym ryzykiem. Jednak przy odpowiedniej staranności można znacznie ograniczyć skalę pojawiających się problemów i niespodzianek. Charakterystyka rynku piłkarskiego w Europie wpływa na występowanie takich czynników ryzyka jak spadek z ligi czy brak awansu do pucharów. Mając to na uwadze, należy minimalizować wszelkie pozaboiskowe ryzyka, na które może być narażony klub.
Kluby piłkarskie to wyjątkowe aktywa marketingowe, często o dużej widoczności i ekspozycji w mediach. Przyciągają one zainteresowanie nie tylko w skali lokalnej, ale i globalnej. Jako takie nadają się do pełnienia funkcji kanałów komunikacji i platform medialnych. Nie tylko przekazują swoim fanom informacje o osiągnięciach i działaniach zespołu, ale mogą również być pośrednikiem partnerów handlowych i sponsorów działając w skuteczny, przyciągający uwagę oraz autentyczny sposób.
Kluby piłkarskie są również swoistym narzędziem do zwiększania świadomości marki i poprawy wizerunku publicznego. Na przykład Paris Saint-Germain i Manchester City to kluby postrzegane jako ambasadorzy krajów ich właścicieli – Kataru i Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Inny przykład to AC Milan, który przez prawie 30 lat należał do biznesmena i byłego premiera Włoch Silvio Berlusconiego.
W ostatnich latach przemysł piłkarski był świadkiem znacznej ekspansji chińskich inwestycji w ten sektor sportu, właśnie poprzez przejęcia europejskich drużyn. Wyznaczony przez rząd chiński cel, jakim jest rozwój i popularyzacja piłki nożnej, umożliwił wykorzystanie klubów jako „soft power” w celu poprawy pozycji politycznej oraz uzyskania korzystniejszej pozycji biznesowej w jednej z najszybciej rozwijających się gospodarek świata. Skorzystanie z „soft power” klubu piłkarskiego ma również zastosowanie przy wchodzeniu oraz ekspansji na nowe rynki zagraniczne.
Zmiany właścicielskie i ich istota w Anglii
Pomimo pandemii, zmiany właścicielskie w klubach europejskich były wciąż popularne w 2020 roku. Spośród największych piłkarskich krajów na europejskiej mapie wyjątek stanowią Niemcy, jednak wynika to z reguły “50+1”. W ostatnich latach, zwłaszcza w Wielkiej Brytanii, nastąpił wzrost przychodów klubów z praw medialnych. Wpływa to oczywiście na atrakcyjność klubu dla potencjalnego nowego właściciela. Do innych powodów inwestycji w klub piłkarski można zaliczyć chęć prowadzenia go jako przedsiębiorstwa w celu uzyskania dywidend. Przykładem takiego uzasadnienia jest Manchester United, którego właścicielem jest rodzina Glazerów. Byli już oni znanymi inwestorami drużyn sportowych w USA, gdy zdecydowali się przejąć zespół w Premier League. Jako swój cel inwestorski wybrali Manchester United, ponieważ klub ten już od wielu lat był w ścisłej światowej czołówce pod kątem komercyjnym.
Szczególnie w Anglii jednym z powodów wysokiego poziomu aktywności inwestycyjnej w klubach niższych lig jest potencjalny zastrzyk finansowy w przypadku uzyskania awansu do Premier League. Często prowadzi do gigantycznego zadłużania zespołów. Oczywiście ewentualne wpływy z tytułu praw telewizyjnych po awansie z Championship te straty wyrównują. Lecz brak osiągnięcia celu w druzgocący sposób wpływa na funkcjonowanie klubu w kolejnych sezonach. Oprócz uzyskania dywidend, dla niektórych bogatych właścicieli korzystne mogą być możliwości optymalizacji podatkowej. Dochodzi do tego poprzez relacje między ich dochodowymi korporacjami a przynoszącym straty klubem piłkarskim. Ogólnie, spośród 20 klubów występujących na poziomie Premier League, właścicielami aż 15 z nich są przedsiębiorcy spoza Wielkiej Brytanii.
City Football Group
Doświadczenie w zarządzaniu klubami piłkarskimi to umiejętność, którą można wykorzystać w celu globalnej ekspansji. Najlepszym tego przykładem jest City Football Group (co zostało szerzej opisane tutaj). Grupa właścicielska Manchesteru City to nie jedyny, ale najbardziej znany przykład implementacji modelu własności wielu klubów na całym świecie. Obecnie CFG posiada udziały w klubach w Anglii, Hiszpanii, USA, Australii, Japonii, Urugwaju, Chinach i Indiach. Manchester City to przykład, gdzie celem internacjonalizacji klubu jest nie tylko dotarcie do nowych konsumentów, ale dążenie do stworzenia jednej wspólnej globalnej marki. Dzięki FFP ciągłe transferowanie najlepszych graczy może być ograniczone, więc strategia oparta na międzynarodowych spółkach joint venture, może być podstawą utrzymania konkurencyjności w kolejnych latach. Nowe trendy w profesjonalnej piłce nożnej to ogromne wyzwanie dla klubów piłkarskich.
Ciągle rosnące oczekiwania kibiców, wzrost budżetów niektórych czołowych drużyn i kryzysy gospodarcze zmuszają kluby piłkarskie do reorganizacji strategii biznesowych, w których zmiany właścicielskie są jednym ze sposobów na utrzymanie swojej pozycji w piłkarskim świecie.
