Ogólnoświatowa federacja FIFPro opublikowała raport „Shaping Our Future” na temat męskiej profesjonalnej piłki nożnej. Raport oparty jest na danych z 79 krajów i łączy w sobie ekonomiczne spostrzeżenia KPMG Football Benchmark z informacjami na temat warunków zatrudnienia zawodowych piłkarzy z FIFPro. Ten przełomowy raport jasno pokazuje, że krajowe z odpowiednim zarządzaniem, właściwą reprezentacją interesariuszy i układami zbiorowymi ze związkami zawodników prowadzą nie tylko do lepszych warunków zatrudnienia dla piłkarzy, ale także do zwiększonej stabilności rynku i trwałego rozwoju piłki nożnej.
Główne wnioski według FIFPro
W dobie zmian systemowych i globalnego kryzysu zdrowotnego wpływającego na rozgrywki raport wskazuje na kilka kluczowych ustaleń:
- Mniej niż jedna trzecia krajów ma dobrze funkcjonującą krajową piłkę nożną ze stabilnymi warunkami zatrudnienia
- Brak podstawowych standardów zatrudnienia w wielu krajach powoduje niepotrzebną niestabilność i utrudnia rozwój
- Kilka rynków o mniejszych dochodach (na przykład Holandia) zapewnia większą stabilność i lepsze warunki dla graczy niż większe kraje piłkarskie (takie jak Turcja)
- Ponad 70 procent z analizowanych 79 krajów ma średni budżet klubów poniżej 10 milionów euro
- 30 z 79 krajowych rynków piłkarskich ma roczne przychody z transmisji poniżej 5 milionów dolarów
- Brakuje krajowych i międzynarodowych systemów ochrony finansowej gwarantujących graczom otrzymywanie wynegocjowanych pensji
- Bogatsze kraje, w których prawa osobiste, obywatelskie, ekonomiczne i pracownicze są silniejsze, utrzymują bardziej gospodarkę piłkarską na bardziej zaawansowanym poziomie.
Segmentacja rynku piłkarskiego
W raporcie przeprowadzono szczegółową segmentację rynku i analizę porównawczą. Na tej podstawie kraje piłkarskie podzielono na sześć klastrów. Każdy z nich obejmuje rynki piłkarskie, które wykazywały podobne cechy z ogólnego punktu widzenia społeczno-gospodarczego, gospodarki piłkarskiej i zatrudnienia. Polska znajduje się dopiero w klastrze czwartym, co obrazuje poniższa grafika.
W sumie 2/3 rynków piłkarskich w całym przemyśle światowym boryka się z niestabilnością systemową. Wynika to z braku odpowiednich standardów zarządzania, nieoptymalnych warunków zatrudnienia zawodników oraz trudnego otoczenia rynkowego. Jednak nawet rynki piłkarskie (1/3) ze stabilnym otoczeniem branżowym, tak dobrze funkcjonującymi gospodarkami piłkarskimi oraz zobowiązaniem do odpowiedniego zarządzania i warunków zatrudnienia, stoją w obliczu niepewności związanej z wpływem trendów systemowych. Ma to swoje bezpośrednie przełożenie na globalny rozwój całej dyscypliny.
Do tych wszystkich aspektów odniósł się sekretarz generalny FIFPRO Jonas Baer-Hoffmann. „W czasach niezwykłej niepewności należy zweryfikować i wzmocnić podstawy profesjonalnej piłki nożnej dla następnego pokolenia. Jesteśmy w środku nowej fali rozwoju przemysłowego i społecznego, lecz kultura oraz zarządzanie w tej grze utknęły w przeszłości. Nadszedł czas na nową „umowę społeczną” i zobowiązanie do traktowania zawodników – mężczyzn i kobiet na wszystkich kontynentach – z godnością i szacunkiem. Raport pokazuje, że większości brakuje stabilnej platformy do budowania kariery i przyczyniania się do rozwoju gry. Musimy pilnie się tym zająć. Gracze muszą mieć coś do powiedzenia w kwestiach wpływających na ich warunki pracy. Powinni także zajmować należne im miejsce w strukturach decyzyjnych. Proaktywna kultura układów zbiorowych i integracyjne modele reprezentacji utorują drogę do silnej i zrównoważonej przyszłości”.
Zalecenia raportu
„Shaping Our Future” zawiera szereg zaleceń dotyczących różnych problemów, z myślą o wzmocnieniu podstaw piłki nożnej. Zdaniem FIFPro powinno to nastąpić poprzez skuteczne, innowacyjne i skonsolidowane podejście do całej sprawy. Wśród kluczowych zaleceń są globalne mechanizmy ochrony wynagrodzeń, zrównoważony wzrost poprzez inwestowanie w karierę zawodników, nowe modele rywalizacji na wszystkich poziomach gry czy negocjacje układów zbiorowych i lepszy dostęp do wymiaru sprawiedliwości.
Zawodnicy często bezpośrednio odczuwają skutki zawodności rynku i niedoskonałości branży piłkarskiej. Świadczy o tym duża liczba zaległych zobowiązań wobec graczy. Programy polityki stabilizacyjnej istnieją, ale skorzystała z nich tylko mniejszość zawodników. Potrzebny jest nowy przełomowy układ dotyczący przyszłego świata pracy piłkarzy i zrównoważonego rozwoju całej branży. Profesjonalna piłka nożna, w przeciwieństwie do wielu innych sektorów, w całości opiera się na wynikach swoich pracowników. Dlatego gracze stanowią główne źródło sukcesu sportowego klubu piłkarskiego. W związku z tym największe wydatki budżetowe obejmują pensje dla zawodników. Wszystko po to, aby zrealizować najważniejszy cel każdego zespołu – osiągnąć jak najwyższy poziom sportowy.
Zmiany w globalnym krajobrazie głęboko przekształcają nasz świat. Każda analiza musi uwzględniać wpływ globalnych trendów na grę oraz na warunki pracy i występy zawodników w przyszłości. Główne zmiany systemowe, które mają miejsce, będą destrukcyjne i transformacyjne na branżę piłkarską oraz jej krajobraz rywalizacji. Potrzebne są zatem duże inwestycje, żeby kształtować te przemiany i pokierować nimi tak, aby stworzyć konkurencyjny krajobraz zapewniający godne warunki pracy. Rynki piłkarskie muszą teraz traktować priorytetowo inwestycje długoterminowe, które sprzyjają innowacyjnym rozwiązaniom we wszystkich segmentach rynku. Działania te są niezbędne, aby kształtować zrównoważoną przyszłość.
***
FIFPRO uważa, że znacząca reforma systemu transferów i powiązanych przepisów jest wymagana nie tylko w celu usunięcia nieproporcjonalnych środków ograniczających przemieszczanie się i swobodę graczy jako pracowników, ale także w celu przyniesienia korzyści całej branży i ograniczenia spekulacyjnych praktyk zarządzania, a także nadużyć biznesowych w niektórych obszarach przemysłu piłkarskiego. Tutaj warto odnieść się między innymi do pracy pośredników transakcyjnych. Przemysł piłkarski musi zająć się niewystarczającymi strukturami umów zbiorowych w rozgrywkach krajowych i międzynarodowych. W wielu krajach nie ma formalnego ani zorganizowanego procesu zbiorowych negocjacji pomiędzy zawodnikami a ich klubami lub krajowymi organizacjami. Co więcej, na wielu graczy bezpośrednio wpływają niedemokratyczne struktury zarządzania, które podważają międzynarodowe prawa pracownicze. Dlatego zdaniem FIFPro, branża piłkarska musi osadzić w branży aktywną kulturę układów zbiorowych.
